آیا گوشت جوجه تیغی حلال است یا حرام؟ دلیل حرام بودن آن چیست در سایت علم سرا
همانطور که می دانید جوجه تیغی یا خارپشت به جانوران پستانداری گفته میشود که در خانواده خارپشتها (نام علمی: Erinaceidae ) قرار میگیرند. جوجه تیغیها از پستانداران اولیه به شمار میروند و مثل اغلب آنها به زندگی شبزی و رژیم غذایی حشره خواری خو گرفته است. نزدیکترین خویشاوندان این جانور حشره خوارها هستند . در این مقاله از سایت علم سرا در رابطه با مصرف گوشت جوجه تیغی با ما همراه باشید.
اندازه تشی ها نسبت به جوجه تیغی ها بزرگ تر است و وزن آن ها بین ۱۱ تا ۲۵ کیلوگرم می باشد. آن ها نیز مانند جوجه تیغی ها شبگرد هستند و در این مواقع فعالیت بیشتری دارند. آن ها تمام قسمت های گیاهان را از پیاز و ریشه گرفته تا ساقه و برگ مصرف می کنند. آن ها همچنین میوه هایی مانند خرما، مهره داران کوچک و برخی مواقع لاشه حیوانات (البته به دلیل جذب کلسیم، منظور استخوان های لاشه حیوانات است) را نیز می خورند. عمر تشی ها حدودا ۱۵ سال است و تا دو ماهگی نزد مادر خود زندگی می کنند. تشی ها معمولا به صورت انفرادی زندگی می کنند و بیشتر در جنگل ها، باغ ها و اطراف زمین های کشاورزی زندگی می کنند.
در مورد حکم جوجه تیغی نیز در بین فقهای اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد. احناف و حنابله قائل به تحریم خوردن گوشت آن شده اند چه کوچک باشد و چه بزرگ. اما در این میان شافعی قائل به تحلیل و حلال بودن آن و مالک نیز قائل به کراهت خوردن گوشت آن شده اند. تاکنون از نظر علمی مفید بودن گوشت جوجه تیغی حتی با مصرف گوشت جوجه تیغی پرورشی و سالم که در برخی کشورها وجود دارد اثبات نشده است و کنترل بیماری سل فقط از طریق دارو و تکنیک های پیشنهادی امکان پذیر است بنابراین کشتن این حیوان برای یک کار بیهوده از نظر اخلاقی و انسانی درست نیست.علاوه بر این لازم به ذکر است که خوردن گوشت جوجه تیغی در دین اسلام حرام است .
نام جوجه تیغی در زبان انگلیسی “Hedgehog” است که این نام به نحوه غذا خوردن آنها باز میگردد Hedge در زبان انگلیسی به معنی پرچین است و Hog هم معنای خوک میدهد. جوجه تیغیها عادت دارند که به زیر پرچینها بروند و غذای خود را از آنجا پیدا کنند و در آنجا حین خوردن غذا همانند خوک خرناس میکشند.این جانور به وسیلهٔ خارهای که بر پشتش قرار دارد از خود دفاع میکند. این خارها در واقع موهایی توخالی هستند که کراتین موجود در آنها باعث تیزی و سفتی شده است و بر خلاف باور عمومی سمی نیست. جوجه تیغیها اغلب در هنگام احساس خطر خود را به صورت گلوله درمیآورند به طوری که تمام تیغهای آنها رو به سمت بیرون قرار میگیرد. تمام گونههای جوجه تیغی از این مکانیسم دفاعی بهره مند هستند اما موفقیت آنها بستگی به میزان تیغهایشان دارد.
زیستگاه طبیعی جوجه تیغی ها مناطق وسیعی در آفریقا و جنوب اروپاست جوجه تیغی عمدتاً حشرهخوار است و غذای اصلی آن را بیمهرگان مانند حشرات و لارو آنها و حلزون و کرم خاکی تشکیل میدهد. گاهی از مهرهداران کوچک مثل قورباغه، موش و مارمولک و تخم پرندگان، و همینطور غذاهای گیاهی مثل ریشه علفها، میوهها و قارچ نیز تغذیه میکنند. جوجه تیغیها غذای خود را عمدتاً به کمک حس بویایی مییابند و در مقایسه با اندازه جثهشان زیاد غذا میخورند جوجه تیغیها قادرند تا یک سوم وزن خود را در یک روز غذا بخورند! جوجه تیغی ها در سرمای زمستان هنگامی که غذای دیگر به وفور در دسترس نیست زمستانخوابی میکنند و از ذخیره چربی که در فصل فراوانی غذا ذخیره کردهاند استفاده میکنند.
تاکنون از نظر علمی مفید بودن گوشت جوجه تیغی حتی با مصرف گوشت جوجه تیغی پرورشی و سالم که در برخی کشورها وجود دارد اثبات نشده است و کنترل بیماری سل فقط از طریق دارو و تکنیک های پیشنهادی امکان پذیر است بنابراین کشتن این حیوان برای یک کار بیهوده از نظر اخلاقی و انسانی درست نیست.علاوه بر این لازم به ذکر است که خوردن گوشت جوجه تیغی در دین اسلام حرام است .
جوجه تیغیها سالی یک بار تولید مثل میکنند و در هر نوبت بین ۴ تا ۷ فرزند به دنیا میآورند. وزن نوزادان هنگام تولد بین ۳ تا ۲۵ گرم است. به صورت معمول، جوجه تیغی ماده وظیفه محافظت و نگهداری از فرزندان را بر عهده میگیرد در حالی که جوجه تیغی نر سعی در خوردن بچهها دارد!پس از گذشت سه تا هفت هفته، بچهها به حال خود رها میشوند و مستقل خواهند شد. جوجه تیغیها به طور میانگین حدود سه تا هشت سال در دل حیات وحش عمر میکنند.
طبق گزارشات سازمان بین المللی حیات وحش، جوجه تیغیها در دسته «کمترین نگرانی» قرار میگیرند. این بدان معناست که جوجه تیغیها از نظر وضعیت بقا در حالت بسیار خوبی قرار دارند و به هیچ وجه در معرض خطر انقراض نیستند.
جوجه تیغیها گونههای مختلفی دارند که وزن و اندازه آنها نیز نسبت به گونه متفاوت است. در کل ۱۵ گونه جوجه تیغی وجود دارد که از مهمترین آنها میتوان به جوجه تیغی اروپایی، جوجه تیغی صحرایی، Atelerix ،Erinaceus و Hemiechinus اشاره کرد. در شمال ایران نیز نوعی جاندار جونده از خانواده جوجه تیغی زندگی می کند که مردم محلی آنرا تشی یا چوله می نامند که از جوجه تیغی بزرگتر است و تیغ های نرمی دارد از نظر زیست شناسی جزء دسته خارپشت ها طبقه بندی می شود .
تشی یا جوجهتیغی با نام علمی Erethizon dorsatum پرخارترین جانور جونده است، هرچند نام لاتین آن خوک پرخار معنی میدهد. تشی نوعی از جوجه تیغی است که در شمال کشور به وفور یافت می شود. با نام های محلی چوله، «سیخور» ، «کرپی» ، «کول تیغتیغه» نیز خوانده می شود
مهمترین استفادهای که میتوان از جوجه تیغی کرد در کنترل آفات در کشاورزی است بهطوریکه هر عدد جوجه تیغی قادر است ۲۰۰ گرم حشره را در هر شب خورده و بدین طریق به کنترل آفات و حشرات در کشاورزی کمک کند. همچنین می توان از آن به عنوان حیوان خانگی هم استفاده کرد چون به راحتی در قفس زندگی می کند و با انسان ها رابطه برقرار می کند .با اینحال جوجه تیغی در بسیاری از فرهنگ ها یک منبع غذایی است. در مصر باستان و دستورهای آشپزی قرون وسطی نیز استفاده از گوشت جوجه تیغی دیده می شود . هنوز هم این حیوان در آسیا و افریقا برای کاربرد در طب سنتی فروخته می شود . در خاومیانه و در کشورهایی مانند ایران و تاجیکستان معتقدند که گوشت جوجه تیغی آسم و روماتیسم و آرتریت را درمان می کند . در مراکش استنشاق دود پوست و تیغ ها برای درمان تب , ناتوانی جنسی مردها و بیماریهای ادراری استفاده می شود . خون این جانور برای درمان عفونت قارچی , ترک پوستی و زگیل بکار می رود . در رومانی مردم گوشت جوجه تیغی را بصورت آب پز یا سرخ شده می خورند و از خون و چربی آن به عنوان دارو استفاده می کنند .
در رابطه با خواص گوشت جوجه تیغی گفته شده که در درمان آسم و بیماری های مفصلی مفید است. آسم آلرژیک بیماری شایعی است که با علائمی همچون سرفه و تنگی نفس و عفونت ریه ها بروز می کند و بهتازگی شیوع آن در کودکان به دلیل تماس با آلرژن ها افزایش یافته است . به دلیل اثرات جانبی کمتر داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی داروهای مختلفی در طب سنتی برای درمان آسم آلرژیک وجود دارد .
به گزارش سایت علم سرا پژوهشگران نشان دادهاند با مسدود کردن گذرگاهی که HH-GLI (جوجه تیغی) نامیده میشود، میتوان جلوی رشد تومورها، جراحات فراگستر و سلولهای بنیادی سرطان را که گمان میرود در بطن رشد و گسترش سرطان نقش دارند، گرفت. سرطان روده اغلب به شکل قابل درمان و محدود به دیواره روده آغاز میشود، اما در حالت مکرر میتواند به مرحله فراگستر و غیرقابل درمان برسد. طی تحقیقات پژوهشگران ژنو سوئیس، نقش اساسی و مهمی که HH-GLI در پیشرفت و گسترش سرطان روده در این حالت ایفا میکند، مشخص شد. این گذرگاه مسیر علامتدهی است که سلولها از آن، جهت ارتباط با یکدیگر استفاده میکنند و از این طریق، محل قرارگیری، رشد و حیاتشان را مشخص میسازند. تحقیقات قبلی اشاره کمی به نقش این معبر در سرطان روده داشت، اما مطالعات بعدی آن را رد کرد و نقش آن هرگز به صورت کامل آشکار نشد. تحقیقات جدید نشان داد این معبر نقش مهم و ضروری در رشد و گسترش سرطان روده داشته و حضور فعال سیگنالدهی این معبر در سلولهای مخاطی سرطان روده مشاهده شد. علاوه بر این، تومورهای فراگستر جهت رشد بیشتر بر این معبر تکیه زیادی دارند. این معبر به عنوان هدفی برای شکل جدید درمانهای جدید ضدسرطان در نظر گرفته شده است. پژوهشگران در حال بررسی امکان درمانهای ضدسرطان با بهکارگیری رابط RNA و سیکلوپامین هستند که مولکولهایی جهت انسداد فعالیت معبر جوجه تیغی تولید میکند. اکنون میتوان این مولکولها و نمونههایی شبیه به آن را در تحقیقات آینده به منظور درمان بیمارانی که با امراض سرطانی دست به گریبان هستند، مورد توجه قرار داد. یکی از مشکلات اساسی بیماران مبتلا به سرطان، برگشت مجدد بیماری پس از درمان است. حتی پس از این که ظاهرا بیمار به طور کامل، درمان اولیه تومورها را پشت سر میگذارد، نشانههای عود دیده میشود. محققان با آزمایش روی موشها مشاهده کردند که تومورها پس از درمان، مجدد شروع به رشد میکنند بجز موشهایی که درمان آنها با سیکلوپامین طی یک دوره کوتاه پس از ناپدید شدن تومورها صورت گرفته بود. این موشها حتی یک سال پس از درمان، نشانی از بازگشت تومورها نداشتند. این تحقیق نشان میدهد سد کردن این معبر برای مدت کوتاهی کافی است تا از بازگشت و رشد مجدد تومورها جلوگیری کند. بدون آن که آثار منفی همچون شیمی درمانی روی بدن داشته باشد.
بر اساس گزارش های غیر رسمی، در برخی از کشورها از جمله ایران مردم محلی معتقدند که گوشت جوجه تیغی می تواند بیماری آسم را بطور کامل بر طرف کند اما باید گفت که گوشت این جانور نه تنها در درمان آسم بی تأثیر است بلکه پروتئین های موجود در گوشت جوجه تیغی می تواند در افراد حساس به آلرژن ها و مبتلا به آسم شدید , باعث تشدید بیماری و حملات آسم شود . حتی گوشت این جانور می تواند جزء مواد غذایی آلرژی زایی باشد که منتهی به آسم شود . علاوه بر این آلودگیها و انگل های موجود در گوشت جوجه تیغی ریسک فاکتورهای خطرناکی برای استفاده از آن هستند زیرا جوجه تیغی در محیط آزاد زندگی می کند و در معرض انواع آلودگیها است .